Author :
Abstract
Öz
- yüzyıl, İslam düşünce tarihinde önemli bir zaman dilimidir. Çünkü bu yüzyıl bir taraftan Müslümanların bilim, felsefe ve kültür alanında altın çağı olurken, diğer taraftan İslam coğrafyasının bölündüğü, siyasal karışıklık ve huzursuzluğun ortaya çıktığı bir zaman dilimi olmuştur. İslam felsefe kültürüne büyük katkılar sunmuş Fârâbî ve İhvân-ı Safâ topluluğunun üyeleri bu zaman diliminde yaşamışlardır. Bu çalışmanın amacı Fârâbî ve İhvân-ı Safâ’nın oluşturmak istedikleri siyasal yapı içerisinde olması gereken temel unsurları belirlemek ve bu öğeler hakkında bilgi vererek, bireysel ve toplumsal mutluluğun sağlanmasına katkılarını tespit etmek ve günümüze yansımasını da değerlendirmektir. Bütün dünya insanının mutluluğunu hedefleyen Fârâbî ve İhvân-ı Safâ’nın siyaset anlayışında bu amaca ulaşıbilmesi için yapılması ve kaçınılması gereken hususların belirlendiğini görmekteyiz. Bu sistemde bireysel ve toplumsal mutluluğu elde etmek için siyasi bazı temel kaidelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu temel unsurları erdemli devlet başkanı, düzen, karşılıklı yardımlaşma, bilgi, amaç birliği, ehliyet ve liyakat, iş bölümü, dostluk ve kardeşlik olarak ifade edebiliriz. Tespit edilen bu asli kaidelerin toplumsal mutluluğun kazanımı için önem arz ettiğini söyleyebiliriz.
Keywords
Abstract
Abstract
The 10th century is an important time period in the history of Islamic thought. Because this century, on the one hand, was the golden age of Muslims in the field of science, philosophy and culture and on the other hand, was a period of time when Islamic geography was divided and political confusion and unrest arose. al-Fârâbî and members of Ikhwân al-Safâ community, who have made great contributions to the Islamic philosophical culture, also lived in this period. The purpose of this study is to determine the basic elements that Fârâbî and İhvân-ı Safâ should be in the political structure they want to create and to determine their contribution to the achievement of individual and social happiness by providing information about these elements and to evaluate their reflection to the present day. We see that Farabi and Ikhwan-ı Safa, who aim for the happiness of all people of the world, have determined the issues that should be done and avoided in order to achive this goal in the understanding of politics. In this system, some basic political pedestals are needed to achive individual and social happiness. We can express this basic elements as the virtuous head of state, order, mutual assistance, knowledge, unity of purpose, qualificationand merit, division of work, friendship and brotherhood. We can say that these basic pedestals identified are important fort he acquistion of social happiness.
Keywords
- Abel, Armand. “Basra’da İhvan-el Safa Muamması ve Bunun X. Yüzyılda Halifeler Devletinin Sosyal Tarihi Bakımından Manası”. çev. Nusret Hızır. 29 Cilt. Belleten, (1965), 605-614.
- Abouzeid, Ola Abdelaziz. “A Comparative Study Between The Political Theroies of AlFarabi and The Brethren of Pruty”. Ottowa-Canada: y.y., 1987.
- Akalın, Şükrü Haluk vd. Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu, 10. Basım, 2005.
- Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: Kebikeç Yayınları, 2005.
- Atademir, Hamdi Ragıp. “Tahlil ve Tetkikler” Adel Awa: “İhvan al-Safa’nın Tenkid Kafası”. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/1 (1953), 1-23.
- Ayaz, Adnan. Farabi’de Siyaset Felsefesi Kaynakları ve Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
- Aydın, Mehmet. “Farabi’nin Siyasi Düşüncesinde Sa’adet Kavramı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21 (1973), 303-315.
- Bayraklı, Bayraktar. Farabi’de Devlet Felsefesi. İstanbul: Doğuş Yayınları, 1983.
- Çelik, Rahime. “Farabi’nin Tahsilü’s-Saade Adlı Eserinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”, Muallim-i Sani Uzlukoğlu Farabi, Edt. Enver Demirpolat-Rahime Çelik, İstanbul-2020, Kitap Dünyası Yayınları
- Çetinkaya, Bayram Ali. İhvan-ı Safa’nın Dinî ve İdeolojik Söylemi. İstanbul: Elis Yayınları, 2003.
- Çubukçu, İbrahim Agâh, “İhvan as-Safa ve Ahlak Görüşleri”. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (1964), 43-49.
- Demirpolat, Enver-Ülger, Mustafa. “Farabi’de Reis, Filozof, İmam, Hakan ve Kanun Koyucu Kavramları”, Muallim-i Sani Uzlukoğlu Farabi, Edt. Enver Demirpolat-Rahime Çelik, İstanbul-2020, Kitap Dünyası Yayınları.
- Durak, Nejdet. Aristoteles ve Farabi’de Etik. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2009.
- Dursun, Davut. Siyaset Bilimi. İstanbul: Beta Yayınları, 2002.
- Duvarger, Maurice. Politikaya Giriş. çev. Samih Tiryakioğlu. İstanbul: Varlık Yayınları, 1964.
- Farabi, Ebû Nasr Mehmed b. Tarhan b. Uzluğ. es-Siyâsâtü’l-medeniyye veya Mebâdîʾü’l-mevcûdât. çev. Aydın Mehmet. vd., İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
- Farabi, Ebû Nasr Mehmed b. Tarhan b. Uzluğ. Kitab as-Siyasa al-Madaniyya. nşr. F. M. Najjar. Beyrut: y.y., 1964.
- Farabi, Ebû Nasr Mehmed b. Tarhan b. Uzluğ. Fusûlü’l-medenî (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler). çev. Hanifi Özcan. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Giriş ve Notlarla Neşreden D. M. Dunlop, 1987.
- Farabi, Ebû Nasr Mehmed b. Tarhan b. Uzluğ. Şark İslam Klasikleri, İlimlerin Sayımı (İhsaü’l- Ulum), çev. Ateş Ahmet. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1986.
- Ferruh, Ömer. Tarihu’l-fikri’l arabi ila eyyami İbni Haldun, Beyrut: y.y., 1983.
- Filiz, Şahin. İlk İslam Hümanistleri-İhvan-ı Safa Topluluğu ve İnsan Felsefesi. Konya: Onbir Eylül Yayınları, 2002.
- Hicab, Muhammed Ferid. Felsefetü’s-siyasiyye inde İhvani’s-Safa. Mısır: y.y., 1982.
- H. Masumi. "al-Farabi 's Politics", A Hıstory of Muslim Philosophy. nşr. M. M. Şerif. Wiesbaden: y.y., 1962.
- İhvan-ı Safa. Resâil-ü İhvâni’s-Safâ ve hullâni’l-vefâ. nşr. Arif Tamir. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1995.
- İhvan-ı Safa Risâleleri. çev. Durusoy Ali. vd. 4 Cilt. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
- İhvan-ı Safa. er-Risâletü’l-câmiʿa. (Resâil-ü İhvâni’s-Safâ ve hullâni’l-vefâ içinde), thk. Arif Tamir. 5 Cilt. Beyrut-Paris: y.y., 1995.
- Koç, Ahmet. İhvan-ı Safa’nın Eğitim Felsefesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1999.
- Korkut, Şenol. Farabi’nin Siyaset Felsefesi. Ankara: Atlas Yayınları, 2015.
- Kurtoğlu, Zerrin. İslam Düşüncesinin Siyasal Ufku, İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
- Onay, Hamdi. İhvan-ı Safa’da Varlık Düşüncesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1999.
- Onay, Hamdi. “İhvan-ı Safa’nın Ahlak Anlayışında Farabi’nin Etkisi”, Muallim-i Sani Uzlukoğlu Farabi, Edt. Enver Demirpolat-Rahime Çelik, İstanbul-2020, Kitap Dünyası Yayınları
- Rosenthal, Erwin Isak Jakob Political Thought in Medieval İslam. (Ortaçağ’da İslam Siyaset Düşüncesi) çev. Ali Çaksu. İstanbul: İz Yayınları, 1996.
- Sankarı, Farouk A. “Platon ve Farabi’nin Siyaset Felsefelerinin Bazı Yönlerinin Karşılaştırılması”, çev. Osman Elmalı - H. Ömer Özden. Tabula Rasa, 5/13 (OcakNisan 2005), 235-242.
- Şerif, M. M. İslam Düşüncesi Tarihi, çev. Osman Bilen. 2 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
- Uysal, Enver. İhvan-ı Safa Felsefesinde Tanrı ve Âlem, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1998.
- Uysal, Enver. İhvan-ı Safa da Metafizik. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni, (ed.), Çetinkaya Bayram Ali – Çalışkan İsmail. 6/269-291. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
- Uysal, Enver. “İhvan-ı Safa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 22: 1-6, İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
