Felsefe Açısından Ütopyalar: Osmanlı Döneminde Yazılmış “İdeal Toplum” Konulu Eserlerin Felsefe Açısından Değerlendirilmesi

Author:

Year-Number: 2022-4
Yayımlanma Tarihi: 2022-06-30 13:03:47.0
Language : Türkçe
Konu : Felsefe ve Din Bilimleri..... İslam Felsefesi.... Din Bilimleri
Number of pages: 33-57
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu çalışma Osmanlı döneminde yazılmış olan ütopya türü eserleri felsefe açısından incelemektedir. Söz konusu eserler şunlardır; Ziya Paşa’ya ait Rüya (1869), Namık Kemal’e ait Rüya (1874), İsmail Gaspıralı’ya ait Darü’r-rahat Müslümanları (1887), Hüseyin Cahit Yalçın’a ait Hayat-ı Muhayyel (1898), İsmail Hakkı Kılıçoğlu’na ait Pek Uyanık Bir Uyku (1913), Hasan Ruşenî Barkın’a ait Ruşenî’nin Rüyası (1915/1916) ve Molla Davutzade Mustafa Nazım Erzurumî’ye ait Rüyada Terakki ve Medeniyyet-i İslamiyyeyi Ru’yet (1915/1916). İnceleme sırasında; eserlerin felsefeyi ilgilendiren önermeleri listelenmiş, bu önermelerden biri örnek olarak seçilerek (gerçekleşme, haklılık, faydalılık açılarından) değerlendirilmiş ve eserlerin ana fikirleri özetlenmiştir. Örnek olarak seçilen ütopik ögeler ise şunlardır; sadrazamlığın kaldırılması, yargı bağımsızlığı, kadınların eşlerinin gelirinden pay alması, özel mülkiyetin kaldırılması, savunma görevinin halka yayılması, İslam Müttefik Devletleri adıyla Müslüman ülkelerin bir araya gelmesi, din ve düşünce özgürlüklerinin engellenmesi. Son olarak, sonuç bölümünde bu eserler önemli noktalarıyla karşılaştırılmış ve genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Keywords

Abstract

This study examines the type of utopia works written in the Ottoman period in terms of philosophy. The works in question are as follows; Dream (1869) by Ziya Paşa, Dream (1874) by Namık Kemal, The Land of Comfort Muslims (1887) by İsmail Gaspıralı, Imagined Life (1898) by Hüseyin Cahit Yalçın, A Very Awake Sleep (1913) by İsmail Hakkı Kılıçoğlu, Rûşeni's Dream (1915/1916) by Hasan Ruşenî Barkın and Progress in Dream and View Islamic Civilization (1915/1916) by Molla Davutzade Mustafa Nazım Erzurumî. During this review; the propositions of the works concerning philosophy were listed, one of these propositions was chosen as an example and evaluated (in terms of realization, justification and usefulness), its main ideas were summarized. Evaluated utopian elements are as follows; abolition of the grand viziership, independence of the judiciary, women getting a share of their husbands' income, abolishing private property, spreading the duty of defense to the public, gathering of Muslim countries under the name of the Allied States of Islam, preventing freedom of religion and thought. Finally, in the conclusion, these works were compared with their important points and a general evaluation was made.

Keywords